[Sermones de variis]. Signum complectorium. [Tractatus de symbolo fidei] / Aldobrandinus de Tuscanella. [Expositio decalogi] / Aldobrandinus de Tuscanella. [Sermones V]. Tractatus super Ave Maria / Augustinus [Triumphus] de Ancona. Tractatus super Magnificat / Augustinus [Triumphus] de Ancona. Tractatus super Pater noster / Augustinus [Triumphus] de Ancona. [Tractatus moralis de oculo] / [Petrus de Lemoviciis]. [Pantheon seu morale aedificium] / [Stephanus de Borbone]
Lingua
latino
Tipo documento
Manoscritto
Titolo
[Sermones de variis]. Signum complectorium. [Tractatus de symbolo fidei] / Aldobrandinus de Tuscanella. [Expositio decalogi] / Aldobrandinus de Tuscanella. [Sermones V]. Tractatus super Ave Maria / Augustinus [Triumphus] de Ancona. Tractatus super Magnificat / Augustinus [Triumphus] de Ancona. Tractatus super Pater noster / Augustinus [Triumphus] de Ancona. [Tractatus moralis de oculo] / [Petrus de Lemoviciis]. [Pantheon seu morale aedificium] / [Stephanus de Borbone]
Responsabilita' principale
Aldobrandinus : de Tuscanella, Augustinus Triumphus : de Ancona, Petrus : de Lemoviciis, Stephanus de Borbone
Responsabilita' secondaria
[Copista] Antonio : da Siena
Data
1326-1350, 1328 gennaio 11
Descrizione fisica
I, 154, I' carte : Membr. ; mm 238 x 170
Note generali
I Sermones al testo nr. 1 riguardano i seguenti argomenti: "Super nobiles mortuos", "In synodo", "In missis novis", "In prima, secunda, tertia et quarta distinctione", "In purificatione beatae Mariae virginis", "In annuntiatione beatae Mariae virginis", "In assumptione beatae Mariae virginis", "In nativitate beatae Mariae virginis". I cinque Sermones aggiunti alle cc. 52ra-53vb da mani coeve riguardano i seguenti argomenti: "Sermo sanctae trinitatis", "pro tribulatis", "in festo beatae Mariae Magdalenae" (due sermoni), "de sancto Iacob". Il testo al nr. 7 è attribuito anche allo Ps. Grosseteste, allo PS. Iohannes Gallensis e allo Ps. Iohannes Peckam. Il testo nr. 8 è probabilmente un'abbreviazione del "Tractatus de diversis materiis predicabilibus" di Stefano di Bourbon, il cui incipit originario è: "Quoniam multi multipliciter", 1. cc. 1ra-17ra [Sermones de variis]. Inc.: ... vanum est sic sub istis etatibus dissipat omnem carnem (acefalo), cc. 17ra-vb Signum complectorium. Inc.: Estote misericordes (Lc. 6,36) -- Non sine causa quod post omnia dominica festa legitur evangelium (add. coeva), 2. cc. 18ra-35vb Aldobrandinus de Tuscanella, [Tractatus de symbolo fidei]. Inc.: Funiculus triplex dificile rumpitur (Eccl. 4,12) -- Funiculus quo a terra trahimur ad celum est fides (Kaeppeli, I, p. 44 nr. 133). Titolo attestato: De articulis fidei, 3. cc. 35vb-52ra Aldobrandinus de Tuscanella, [Expositio decalogi]. Inc.: Legem pone mihi (Ps. 118, 27) -- Quia omne tortuosum ad regulam recta dirigitur (text., c. 36ra) (Kaeppeli, I, p. 44 nr. 136). Titolo attestato: Tractatus super decem legis, cc. 52ra-53vb [Sermones V]. Inc.: Benedicat nos Deus. Sicut dicit Mar[?] in principio sententiarum de hac re summa (add. coeva), 4. cc. 54ra-71vb Augustinus [Triumphus] de Ancona, Tractatus super Ave Maria. Inc.: Primum est proprie nature fragilitas. Nam si narrarem divinam iustitiam (prol.); Missus est angelus (Lc. 1,26) -- In qualibet autem salutatione V per ordinem consideranda sunt (text., c. 54rb) (Tituli alle cc. 71va-vb; Stegmueller, Rep. Bibl., I, nr. 1547; Zumkeller, I, p. 74 nr. 136), 5. cc. 71vb-82va Augustinus [Triumphus] de Ancona, Tractatus super Magnificat. Inc.: Super illo verbo psalmi Deus canticum novum (Ps. 143,10) -- Dicit Augustinus quod Virginis gloriose 4or reddunt commendabilem (prol., c. 72ra); Quoniam in cantico spirituali 3a principaliter intenduntur (text., c. 72ra) (Tituli alle cc. 82va-83ra; Stegmueller, Rep. Bibl., I, nr. 1548; Zumkeller, I, pp. 71-72 nr. 131), 6. cc. 83ra-89va Augustinus [Triumphus] de Ancona, Tractatus super Pater noster. Inc.: Sic vos orabitis (Mt. 6,9) -- Posita morum in formatione quantum ad orationis devotionem (Stegmueller, Rep. Bibl., I, nr. 1550; Zumkeller, I, I, p. 76 nr. 138), 7. cc. 90ra-117ra [Petrus de Lemoviciis], [Tractatus moralis de oculo]. Inc.: Si in lege Domini diligenter voluerimus meditari facilime perpendemus que pertinent (prol.); Sciendum igitur quod sicut potest elici ex sententia Constantini in libro (text., c. 90ra) (la c. 107 è addito; Glorieux, I, pp. 364-365; Thorndike-Kibre, col. 1936; Bloomfield nr. 5308 e 5532). Titolo attestato: Tractatus de oculo spirituali, 8. cc. 117rb-154rb [Stephanus de Borbone], [Pantheon seu morale aedificium]. Inc.: Quoniam ordinare materias hedificationi utiles quod in hoc opere (prol.; segue la tabula alla c. 117rb); Primus titulus de timore et de specibus eius que sunt (text. c. 117rb) (abbreviazione; lacunoso; Bloomfield nr. 4994)
Note di provenienza
Il manoscritto in in parte palinsesto: in tutta la compagine si rileva la presenza di carte di riutilizzo da materiale documentario della fine del sec. XIII (alla c. 87r rimane leggibile la data 1261), Tra le cc. 45 e 46 è inserita una striscia di pergamena con un breve commento al testo, Numerose note a margine di mano coeva, Il ms., unitario non omogeneo, è costituito di piccole unità di probabile immediato assemblaggio; si possono distinguere: cc. 1-17, 18-53, 54-89 e 90-154, unità strettamente sincrone e per quanto concerne il contenuto monotematiche (sez. I sermoni, sez. II Aldobrandino, sez. III Agostino di Ancona, sez. IV opere spirituali). Nell'insieme si distinduono due mani: una prima ha esemplato la I sez. (dove, c. 17r, lascia una datazione parziale senza anno) e i le cc. 90ra-117ra della IV sez. (con altra sottoscrizione alla c. 117ra datata "1328"). La seconda mano è di "frater Antonius", per le sezioni II-III ( a c. 52ra e c. 71vb si leggono due sottoscrizioni, la seconda delle quali con dati cronologici incompleti) e le cc. 117rb-154rb della IV sez., Sul dorso segnatura moderna "26" seguita da un indice del contenuto (sec. XVIII); in basso cartellino cart. con altra segnatura: "23.I.5" (sec. XIX), Alla c. Ir indice settecentesco
Note all'esemplare
Alla c. 17ra: "Hoc opus expletum est die septima novembris". Alla c. 52ra: "Qui scripsit vivat in celis frater Antonius nomine felix. Amen". Alla c. 71vb: "Expliciunt tituli questionum super tractatu de Ave Maria edito a magistro Augustino de Anchona fratrum Heremitarum ordinis Sancti Augustini quem scripsit frater Antonius de Senis et perfecit XXI die augusti in octava sancte Med[**]nte post matutinum. Ad laudem et honorem gloriosissime semper [...] virginis Marie. deo gratias amen amen amen". Alla c. 117ra: "Explicit liber oculi spiritualis amen. In principio primi signi complectorii die lune XI ianuarii anno Domini M° CCC° XXVIII°. Iste liber [....]" (il testo successivo è stato eraso, ma si intravede il nome "Antonius de Senis") Fascicolazione: 1(8); 2(9); 3-6(8); 7(4); 8(10); 9-10(8); 11(10); 12-13(8); 14(9); 15-16(8); 17-18(10); 19(4) Fascicolazione: Il fasc. 2 è un quaterno con il nono c. aggiunto; il fasc. 14 è un quaterno con il secondo c. aggiunto, proveniente probabilmente da un fascicolo deperdito del codice (nella parte finale c'è in effetti una lacuna); tra i fasc. 18 3 19 c'è una lacuna, dovuta alla caduta di interi fascicoli (il richiamo infatti non corrisponde) Impaginazione: 24 [170] 44 x 20 [56 (12) 60] 22 (cc. 1r-17v); 16 [182] 42 x 20 [60 (10) 60] 20 (cc. 18r-89v); 23 [165] 50 (cc. 90r-154r) - rr. 49/ll. 48 (cc. 1r-17v); rr. 51/ll. 50 (cc. 18r-89v); rr. 48/ll. 47 (cc. 90r-154r) Decorazione: Iniziale filigranata a c. 18ra; iniziali semplici; rubricato Legatura moderna (sec. XVIII) in membrana semirigida Numerazione moderna a penna sul margine destro superiore Le cc. di guardia sono cart. moderni (sec. XVIII)
Bibliografia
Kaeppeli, Scriptores ; 1993 ; 42 e 44 ; Pellegrini, Manoscritti di predicatori ; 381
Collocazione
F.X.10
Livello del manoscritto
descrizione esterna